Kiến trúc Đông Dương là phong cách thiết kế được nhiều khách hàng, chủ đầu tư sử dụng cho ngôi nhà, dự án của mình. Với vẻ đẹp được chắt lọc qua nhiều năm, đường nét hài hòa, tối giản nhưng không kém phần sang trọng, kiến trúc Đông Dương lọt top những loại hình kiến trúc được ưa chuộng nhất hiện nay. Cùng AC Design  tìm hiểu về kiến trúc Đông Dương và toàn bộ thông tin về loại hình kiến trúc này trong bài viết bên dưới nhé!

1. Thế nào là kiến trúc đông dương

Trong tiếng Pháp, Indochine dùng để chỉ các nước thuộc bán đảo Đông Dương (bán đảo Trung – Ấn) bao gồm: Campuchia, Thái Lan, Lào, Việt Nam, Myanmar, Malaysia. 

Phong cách kiến trúc Đông Dương là sự kết hợp hoàn hảo giữa hai cái nôi văn hóa thế giới là phương Đông và phương Tây, cụ thể là hai nền văn hóa lớn của thế giới: Trung Quốc và Ấn Độ. 

Tại Việt Nam, kiến trúc Đông Dương trong thiết kế nội thất chịu nhiều ảnh hưởng từ nền văn hóa Trung Quốc do Việt Nam bị đô hộ 1000 năm. Riêng Lào và Campuchia chịu ảnh hưởng của đất nước Ấn Độ. Với sự kết hợp hoàn hảo của 2 nét văn hóa, phong cách Indochine mang tính thẩm mỹ cao đã được hình thành. Qua đó cũng thể hiện được tinh hoa văn hóa 2 vùng đất với bản sắc và bề dày lịch sử.

Cả hai nền văn hóa vừa tương phản nhưng cũng vừa bổ trợ tạo nên sức hút và tôn lên vẻ đẹp của nhau. Đây chính là một trong những phong cách kiến trúc sang trọng ấn tượng nhất của Pháp. 

Hoặc có thể nói, kiến trúc Đông Dương là sự kết hợp hài hòa giữa bản sắc văn hóa Việt Nam và phong cách tân cổ điển Pháp. Kiến trúc này đại diện cho vẻ đẹp chiết trung đặc sắc giữa 2 nền văn hóa Tây – Đông. Giới điệu mộ ví Indochine Style như “nụ hôn kiểu Pháp trên môi cô nàng Á Đông”, vừa lãng mạn tinh tế nhưng không kém phần đằm thắm truyền thống. 

Lối kiến trúc này góp phần tôn vinh nghệ thuật kiến trúc dân tộc, khích lên các kiến trúc sư Việt Nam tiếp tục đi theo con đường nghệ thuật đậm đà bản sắc văn hóa nước nhà.

2. Lịch sử phát triển phong cách Đông Dương? 

Các kiến ​​trúc sư người Pháp đã sáng tác ra phong cách kiến ​​trúc Đông Dương. Lối kiến trúc được du nhập từ Pháp sang, sau một thời gian sử dụng, những công trình kiến ​​trúc do Pháp xây dựng này có một số mặt hạn chế, từ việc sử dụng không phù hợp với lối sống người Việt cho đến khí hậu ẩm ướt, mưa nhiều, gió lớn, đặc biệt là những quan niệm thẩm mỹ và cảnh quan bản địa. Chính sự “không phù hợp” này tạo tiền đề cho sự phát triển của kiến ​​trúc Đông Dương.

Vào giai đoạn những năm 30 – 40 của thế kỷ XX, ảnh hưởng của đế chế Pháp tại Việt Nam bắt đầu suy yếu, để lấy được sự ủng hộ của lòng dân, một số kiến trúc sư người Pháp đã đến trường Mỹ Thuật Đông Dương để giảng dạy và đưa ra những ý tưởng, phương án thiết kế sáng tạo mang tính chất đặc trưng của Việt Nam. 

Kiến trúc sư người Pháp Ernest Hébrard, giáo sư Trường Mỹ thuật Đông Dương và là quan chức cấp cao được chính phủ Pháp cử sang Việt Nam để phụ trách quy hoạch và kiến trúc ba nước Đông Dương, được cho là người có ảnh hưởng lớn nhất đến sự phát triển của kiến ​​trúc Đông Dương. Ông gọi nó là “phong cách Đông Dương” và ông cũng đã nhận được nhiều giải thưởng danh tiếng.

Có thể khẳng định kiến ​​trúc Đông Dương là hình thức chiết trung của Á – Âu, không chỉ chứa đựng những đặc điểm kiến ​​trúc của ba nước Đông Dương là Việt Nam, Lào, Campuchia mà còn chứa đựng những chi tiết của kiến ​​trúc Trung Hoa. Kiến ​​trúc sư Hébrard đã sử dụng “phong cách kiến ​​trúc Đông Dương” rất độc đáo và sáng tạo tạo ra những tác phẩm có giá trị nghệ thuật cao.

Trường Đại Học Tổng Hợp Hà Nội là công trình kiến trúc đại diện cho phong cách Đông Dương mà Ernest Hébrard thiết kế. Tính đến nay, công trình này vẫn giữ nguyên vẻ đẹp với nhiều nét giao thoa từ nhiều nước.

Ngoài ra, nhiều công trình khác như Nhà hát Lớn Hà Nội, Khách sạn Metropole Hà Nội,… cũng được xây dựng lúc bấy giờ. Mỗi tác phẩm đều thể hiện đặc điểm nổi bật của phong cách Đông Dương nổi bật giữa quần thể đa dạng kiến trúc lúc bấy giờ.

Là phong cách đã có từ lâu đời, nhưng vì là kiến ​​trúc gắn với “bản sắc và giá trị văn hóa Việt Nam” nên nó vẫn được ưa chuộng và sử dụng thường xuyên trong kiến ​​trúc xây dựng, đặc biệt là thiết kế nội thất nhà ở.

3. Các đặc điểm làm nên phong cách kiến trúc đông dương (Indochine)

Kỹ thuật và vật liệu xây dựng

Kiến trúc Đông Dương (Indochine) thường sử dụng các hệ khung cấu tạo từ bê tông cốt thép, có khả năng chịu lực lớn. Phần khung được làm bằng thép tiền chế, sứ sành đá màu, ngói làm từ đá xám chẻ (hay còn gọi là ngói ardoise), và gạch hoa văn caro tạo nét ấn tượng độc đáo.

Phương tiện kỹ thuật luôn được cải tiến để phù hợp với nét văn hóa và khí hậu Việt Nam như cột thu lôi, bóng đèn điện, cổng sắt uốn…

Giải pháp kiến trúc

Để phù hợp với khí hậu ở Việt Nam, các biện pháp thông gió và cách nhiệt được đưa ra, bao gồm bố trí các hành lang của tòa nhà và một giàn pergola rộng rãi chạy dọc theo chiều dài của công trình. Các lam gió sẽ được dựng trên phần tường sát trần nhà để giúp thông thoáng và tận dụng tối đa ánh sáng tự nhiên.

Giếng trời, sân trong hay tiểu cảnh cũng được thiết kế xây dựng để vừa tạo sự thông thoáng mà vẫn giữ được nét thẩm mỹ cho các mặt kiến ​​trúc của công trình. Hầu hết các công trình kiến ​​trúc đều có một khuôn viên khá lớn bên trong để tạo thêm sự thoáng đãng và thoải mái.

Chủ nghĩa lập thể, bố cục cởi mở và không gò bó, thiếu phụ thuộc vào các đặc điểm đối xứng, các đường nét kiến ​​trúc ngang với cửa sổ thẳng và tập trung vào các góc vuông cụ thể đều là những nét đặc trưng của kiến ​​trúc Đông Dương. Thông thường, chúng được lên kế hoạch tỉ mỉ về mọi mặt và có tiền đề được bố trí hợp lý.

Kiến trúc Đông Dương tập trung nhấn mạnh hình khối lập thể, bố cục tự do không rập khuôn gò bó, không phụ thuộc nhiều vào những chi tiết đối xứng, đường nét kiến trúc sổ thẳng ngang bằng và nhấn mạnh ở những góc vuông cụ thể. Chúng thường được thiết kế kỹ lưỡng trong từng chi tiết và thiết kế mang tính chất duy lý ở bố cục mặt bằng.

Dùng hệ mái khác biệt

Sự khác biệt của kiến trúc Đông Dương một phần là do kết cấu mái. Theo truyền thống Việt Nam, mái ngói được sử dụng cho các công trình nhỏ và mái bằng dùng trong các công trình lớn. Để che nắng, che mưa hiệu quả, phần mái thường xuyên được thiết kế nhô ra, phù hợp với khí hậu “nắng nhiều, mưa lắm” của Việt Nam. Phần sê nô sẽ thu nước chảy dọc phần mái.

Hệ mái khác biệt của kiến trúc Đông Dương

Một số công trình sử dụng thiết kế mái cong ở góc, các góc mái chồng diêm theo kiểu truyền thống, hoa văn họa tiết được trang trí ở đỉnh mái và góc cong của mái.

Sử dụng hệ cửa cao và dày

Để mang lại sự thông thoáng cho ngôi nhà, các thiết kế kiến ​​trúc Đông Dương có rất nhiều cửa sổ lớn. Phổ biến nhất là những cửa chớp giúp thông gió ngay cả khi cửa đóng kín. Hành lang cũng được xây dựng với nhiều cửa sổ để đón nhiều ánh sáng tự nhiên vào nhà nhất có thể.

Hệ cửa cao và dày trong kiến trúc Đông Dương

Cửa lá sách là kiểu cửa được các công trình sử dụng phổ biến bởi nó đảm bảo được nguồn gió tự nhiên bên trong và bên ngoài ngôi nhà, mang lại cảm giác mát mẻ và tạo độ thông thoáng cho không gian. 

4. Đặc trưng thiết kế kiến trúc đông dương

Một trong những xu hướng thiết kế nội thất thường xuyên được sử dụng trong kiến ​​trúc nhà ở chính là phong cách Đông Dương. Những ngôi nhà Đông Dương không chỉ nhấn mạnh bởi bản sắc văn hóa mà còn mang đến vẻ sang trọng cơ bản, ấm áp nhưng vô cùng tinh tế.

Màu sắc chủ đạo của phong cách Đông Dương Indochine

Các gam màu trung tính như vàng nhạt, vàng kem trắng hoặc các màu nâu và đen cực kỳ phổ biến, luôn được ưa chuộng trong thiết kế nội thất phong cách Indochine. Ngoài ra, để tạo ấn tượng mạnh, tông màu vàng cam, đỏ, xanh nhạt cũng thường xuyên được sử dụng. Đặc biệt, các màu sắc tự nhiên như gỗ, tre và nứa cũng thường được thấy trong phong cách này.

Màu sắc kiến trúc Đông Dương

Chất liệu sử dụng trong phong cách kiến trúc Đông Dương (Indochine)

• Chất liệu gỗ: Gỗ là một loại vật liệu cứng cáp, mạnh mẽ và dẻo dai, có thể được sử dụng để tạo hoa văn, uốn cong hoặc dễ dàng ứng dụng nội thất, trang trí từ trần, tường, sàn nhà, … Gỗ tự nhiên là vật liệu dễ thấy trong trang trí, thiết kế nội thất của phong cách Đông Dương. Ngoài ra, tất cả các chi tiết trang trí như hình tròn, phù điêu…. đều làm bằng gỗ.

• Chất liệu tre: Tre trước kia thường được sử dụng trong thiết kế nội thất. Ngày nay, tre trở thành vật liệu trang trí điểm nhấn trong những ngôi nhà cao cấp phong cách Indochine. 

• Chất liệu gạch: Gạch bông và gạch nung thường xuyên được sử dụng trong thiết kế nội thất Đông Dương để mang đến cho căn phòng vẻ đẹp sang trọng nhưng không kém phần tinh tế và sang trọng.

Chất liệu sử dụng trong phong cách Đông Dương

Nội thất trang trí

Các món đồ nội thất như sập gụ, tủ chè, phản, bình phong… đều là những nét đặc trưng không thể bị mai một của người Việt Nam trong việc trang trí nhà cửa. Bên cạnh đó, việc kết hợp với những món đồ nội thất hiện đại của phương tây như đèn chụp để bàn, quạt trần hay những đồng hồ quả lắc tạo nên điểm nhấn cho ngôi nhà phong cách Indochine. 

Nội thất kiến trúc Đông Dương

Nội thất phong cách Đông Dương đều tối giản những hoa văn họa tiết và sử dụng những điểm nhấn nhá đơn giản để mang đến nét đẹp thông thoáng, hiện đại. 

Họa tiết hoa văn sử dụng

Thiết kế nội thất theo phong cách Đông Dương gắn liền với các hoa văn và họa tiết. Đây được coi là những “dấu hiệu đặc trưng” giúp người xem dễ nhận biết hơn về nét kiến ​​trúc này. Từ thời Đông Sơn đến thời An Nam, các hoa văn phong cách Đông Dương có đường nét kỷ hà đơn giản, cách điệu từ hoa lá với cách thể hiện tinh tế tỉ mỉ. Các chủ đề mang tính nghệ thuật và tượng hình cao, bao gồm:

• Họa tiết Kỷ Hà: Đây là một dạng họa tiết mắc lưới hình lục giác với kết cấu không đều, độ dài khác nhau và các cạnh thẳng hơi cong, giống như vảy trên mai rùa. Họa tiết mắc lưới tam giác, có hình chữ nhân… được sử dụng trong các đồ vật trang trí tạo nên nét đẹp hài hòa nhưng vô cùng bắt mắt. 

• Họa tiết hình chữ nhật: Văn hóa Trung Quốc có thể dễ dàng nhìn thấy trong phong cách Đông Dương với họa tiết hình chữ nhật được trang trí các Hán tự: Hỷ, Phúc, Lộc, Thọ. Các đường nét đơn giản, liền hà,  đan xen chồng lớp và nằm gọn trong một ô hoặc nằm tự do tùy theo thiết kế. 

• Họa tiết tĩnh vật: Họa tiết này sử dụng trái châu và bát bửu làm điểm nhấn. Trong đó, trái châu gồm họa tiết trái châu và hai con rồng cách điệu ở hai đầu góc mái, dạng họa tiết này thường được thấy trên nóc chùa. Còn bộ bát bửu gồm có quả bầu, quạt, đàn, bút, phất trần, gươm, quyển sách, cây sao…

• Họa tiết hoa quả, cây lá: Họa tiết này bao gồm: Tùng, Sen, Cúc, Trúc, Mai, đây cũng là biểu tượng Tứ Quý của 4 mùa.

• Họa tiết hình thú: Họa tiết này dùng hình những con vật mang lại sự may mắn theo quan niệm của người Á Đông. Thông thường những họa tiết này không đứng một mình mà kết hợp với các hoạt tiết kỷ hà, hồi văn, hình chữ. Trong đó, họa tiết Tứ Linh: Long, Lân, Quy, Phụng được sử dụng nhiều nhất, ngoài ra còn có cọp, cá, sư tử, dơi… 

Bài chia sẻ tổng quan về kiến trúc Đông Dương của  AC Design hy vọng đã đem đến những thông tin chi tiết nhất về loại hình thiết kế này. Liên hệ ngay cho chúng tôi để biết thêm những kiến thức mới về kiến trúc Đông Dương này nhé!